Wstęp do problemu próchnicy
Próchnica zębów to jedna z najbardziej rozpowszechnionych chorób na świecie, dotykająca osoby w każdym wieku. Stanowi proces destrukcyjny, w wyniku którego dochodzi do demineralizacji tkanek twardych zęba. W przeważającej większości przypadków próchnica jest efektem złożonej interakcji między bakteriami próchnicotwórczymi w płytkach nazębnych, dietą bogatą w fermentujące cukry, a czynnikami lokalnymi i ogólnymi organizmu. Rozpoznanie w początkowej fazie i prawidłowe leczenie próchnicy ma zasadnicze znaczenie dla utrzymania zdrowia jamy ustnej oraz zapobiegania poważniejszym komplikacjom, takim jak ból, utrata zębów czy infekcje.
Rozpoznanie i diagnostyka próchnicy
Rozpoznanie próchnicy polega na dokładnym badaniu stanu uzębienia przez stomatologa. Dzięki regularnym wizytom u dentysty możliwe jest szybkie wykrycie zmian próchniczych, zanim jeszcze zaczną one stanowić poważniejszy problem. Diagnostyka próchnicy obejmuje oględziny i ocenę kliniczną zębów, a także może być wspomagana przez zdjęcia rentgenowskie, które pozwalają zobaczyć zmiany w miejscach niewidocznych gołym okiem, na przykład między zębami czy pod istniejącymi wypełnieniami. W diagnostyce pomocne mogą być również nowoczesne metody, takie jak lasery diagnostyczne wykrywające demineralizację szkliwa na wcześniejszym etapie. Wczesne wykrycie próchnicy pozwala na zastosowanie mniej inwazyjnych metod leczenia i zwiększa szansę na całkowite wyeliminowanie problemu.
Metody leczenia próchnicy
Leczenie próchnicy jest procesem, który powinien być dostosowany do stopnia zaawansowania choroby. W przypadku bardzo małych zmian próchniczych, które nie doprowadziły jeszcze do powstania ubytku, możliwe jest zastosowanie metody remineralizacji szkliwa za pomocą fluoryzacji czy stosowania preparatów zawierających wapń i fosforan. Dopełnieniem może być instruktaż dotyczący prawidłowej higieny jamy ustnej oraz diety ubogiej w cukry proste. W przypadku, gdy stwierdzony zostaje ubytek próchniczy, konieczne jest usunięcie zmienionego chorobowo tkanki zęba i odbudowanie struktury zęba odpowiednim wypełnieniem. Wypełnienia mogą być wykonane z różnych materiałów, w tym z amalgamatów, kompozytów (żywic), ceramiki, złota, a wybór zależy od wielu czynników, w tym lokalizacji ubytku czy preferencji pacjenta. W sytuacji, gdy próchnica dotknie ważnych struktur zęba, jak komora zębowa czy kanały korzeniowe, konieczne może być przeprowadzenie leczenia endodontycznego, potocznie zwanego leczeniem kanałowym. Po dokładnym oczyszczeniu kanałów korzeniowych z zmienionej chorobowo miazgi oraz dezynfekcji, następuje ich wypełnienie specjalną masą, a ząb odbudowuje się przy pomocy korony protetycznej. Zaawansowana próchnica może doprowadzić niestety do konieczności usunięcia zęba, jednakże nawet w takim przypadku istnieją rozwiązania protetyczne pozwalające na odbudowę braków w uzębieniu za pomocą mostów, protez czy implantów zębowych.
Zapobieganie próchnicy
Zapobieganie próchnicy to kluczowy element dbania o zdrowie zębów i jamy ustnej. Obejmuje ono przede wszystkim utrzymanie wysokiego poziomu higieny osobistej, regularne szczotkowanie zębów co najmniej dwa razy dziennie oraz używanie nici dentystycznych do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych. Ważne jest także regularne odwiedzanie stomatologa w celu profesjonalnego czyszczenia zębów oraz wczesnego wykrywania ewentualnych problemów próchniczych. Dieta uboga w cukry i bogata w warzywa oraz owoce sprzyja zdrowiu jamy ustnej, a unikanie częstego spożywania napojów gazowanych i słodyczy zmniejsza ryzyko powstawania próchnicy. Ponadto, wzmocnienie szkliwa poprzez suplementację fluoru w wodzie pitnej lub stosowanie past i płynów do płukania jamy ustnej z fluorem może istotnie zredukować częstotliwość występowania próchnicy.
